Zwaartekracht tartende meerkoeten in Julianadorp aan Zee!

Volgens de overlevering liep Jezus over water heen en negeerde daarmee de wet van de zwaartekracht, hetgeen als een regelrecht wonder beschouwd mag worden. Onlangs heeft een Poolse kitesurfer echter aangetoond dat het helemaal geen mirakel is om over water te lopen. Op het Meer van Galilea maakte de surfer eerst flink vaart met zijn kiteboard om er vervolgens abrupt van af te stappen. Door de snelheid die hij op dat moment bezat, kon hij luttele seconde over het meer lopen zonder door het water te zaken; hij werd als het ware over het water gekatapulteerd.

Naast de Messias en een Poolse kitesurfer lijken sommige dieren ook over water te kunnen lopen, meerkoeten zijn daar een fraai voorbeeld van. De meerkoet is een moerasvogel die niet graag vliegt, maar bij gevaar zich al ‘rennend’ over het water verplaatst. Ook als hij toch wil gaan vliegen, sprint hij eerst een stukje over het water om voldoende snelheid te generen om uiteindelijk te kunnen opstijgen.

Meerkoeten zijn fraaie vogels die in Nederland geenszins zeldzaam zijn. Overal waar water is, zijn meerkoeten; in steden, op het platteland en in natuurgebieden. Het is interessant om het woord ‘meerkoet’ te ontleden. Het onderdeel ‘meer’ heeft betrekking op zijn biotoop en het woord ‘koet’ is afgeleid van koeteren hetgeen onduidelijk praten betekent. Meerkoeten worden ook wel waterkippen genoemd.

Als je zegt dat iemand ‘een plaat voor zijn kop heeft’, is dat meestal niet complimenteus bedoeld. Het is een persoon die zijn eigen gang gaat en ongevoelig is voor de signalen van een ander. De meerkoet heeft letterlijk een plaat voor zijn kop, een witte voorhoofdsplaat of witte bles genoemd. Een kop waarin rode ogen zitten als speldenknopjes en waar een snavel uit vertrekt, die overigens ook wit is. De meerkoet heeft verder een zwart verenpak.

Meerkoeten duiken naar voedsel, maar moeten veel moeite doen om onder water te komen. Hun verenpak zit namelijk vol met lucht. Ze maken derhalve een soort duiksprongetje om de Wet van Archimedes om de tuin te leiden en zetten daarnaast stevig met hun poten af om uiteindelijk onder water te geraken. Na verloop van tijd komen ze weer boven drijven als een flinke dobber; de beesten kunnen meer dan dertig seconden onder water blijven. Op het menu van meerkoeten staan waterplanten, waterinsecten en weekdiertjes. 

In tegenstelling tot eenden hebben meerkoeten geen zwemvliezen, maar gelobde tenen. Aan weerszijde van de tenen zitten vliezen die zich openen als de poten naar achteren bewegen en zich sluiten bij een voorwaartse beweging.

Qua uiterlijk is er geen onderscheid tussen mannetjes en vrouwtjes meerkoeten. Alleen als ze hun snavel openen, wordt het verschil duidelijk; ze slaan allebei scherpe en harde kreten uit, waarbij die van het mannetje nog hoger klinken. De emancipatie heeft bij meerkoeten de meest ultieme vorm aangenomen. Naast het feit dat de mannetjes en vrouwtjes als twee druppels water op elkaar lijken, maken samen een nest, broeden ze ombeurten en verzorgen en beschermen ze samen de jongen. En die bescherming is hard nodig. 

Meerkoetkuikens staan namelijk bij veel predatoren op het menu, waarbij het gevaar van alle kanten komt: ter land, ter zee en in de lucht. Waagt een kuiken één gelobde teen aan wal te zetten, moet hij er rekening houden met dat een vos of hermelijn een einde aan zijn leven maakt. In het water komt het onheil van snoeken die met hun vlijmscherpe tanden het jonge vogeltje verscheuren. Daarnaast is het voor een kuiken ook verstandig om zo nu en dan een blik in de lucht te werpen: meeuwen en roofvogels tonen een hoge mate van interesse in het smakelijke meerkoetje.

De kuikens van de meerkoet hebben een geheel rode kop. Nu heeft alles in de natuur een functie, maar waarom de meerkoetkuikens een rode knar hebben is mij niet helemaal duidelijk, het werkt namelijk als een rode lap op een stier voor tal van bovengenoemde rovers.