Medemblik

Op 39 kilometer afstand ten zuidoosten van Julianadorp aan Zee ligt Medemblik. In het plaatsje Medemblik wonen ruim achtduizend mensen, in de gemeente Medemblik een veelvoud daarvan; meer dan veertigduizend. Medemblik ligt aan het IJsselmeer en is de oudste plaats van de regio West-Friesland. In 1289 verleende graaf Floris de Vijfde Medemblik stadsrechten.

Historische gebouwen

In Medemblik zijn veel historische gebouwen te bezichtigen uit de 16de, 17de en 18de eeuw zoals het Kloosterhuis, het Dijkhuis, het Pakhuis De Wolff (1667), het historische pand ‘Het hof van Medenblick’, de drie pakhuizen ‘De Hoop’, het Scheve Huis, een huis gebouwd in de stijl van Lodewijk de 16de (1728), de Synagoge Medemblik, een oorlogsmonument, het historische woonhuis ‘Oosterhaven 21’ uit de 18de eeuw, het grachtenpand ‘Moeder Engelen’, een pakhuis van de West-Indische Compagnie (WIC), het Gereformeerde weeshuis ‘De Vier Weeskinderen’, De Waag, het ‘Koggehuis’ (1613), het Stadhuis, het Station Medemblik, de Stoomtram Hoorn-Medemblik, de korenmolen ‘De Herder’, de houten directiewoning van de Zuiderzeewerken ‘De Opper’, het Swarte Woifke (1640), het Witte Huys, de 16de eeuwse gracht ‘Het Achterom’, de Stadsboerderijen, het Dijkhuis (1599), de Landswerf (1799), het Kasteel Radboud (1286), het Nederlands Stoommachinemuseum (1869), het Murrayhouse, de Weduwenhuisjes (1500), het Belasting Huys, het Koersen Huys, een in de renaissancestijl gebouwd pand aan het Bagijnhof, het Waterschapshuis, het Regthuys, het Roze Huis, het bakkerijmuseum ‘De Oude Bakkerij’ en het Hoofdpostkantoor.

Pakhuis De Wolff

Een andere naam voor Pakhuis De Wolff is ’t Greanpakhuys De Wolff. Pakhuis De Wolff staat aan de Vooreiland nummer vijftien en is van origine een graanpakhuis. Op drieëntwintig november 1965 werd Pakhuis De Wolff ingeschreven als rijksmonument. Het monumentale pand werd gebouwd door de familie Van der Wolff, een zeer vermogende familie. Pakhuis De Wolff heeft ook een originele zijaanbouw. Dat is uniek in Medemblik, geen enkel ander gebouw heeft een oorspronkelijke zijaanbouw. De vensters van het hoofd- en zijgebouw van Pakhuis De Wolff lijken op elkaar. De achtergevel is opgetrokken met gele en rode stenen, in de voorgevel zijn boogblokken verwerkt.

In het verleden is er naast graan ook zout en kaas in Pakhuis De Wolff opgeslagen. De gemeente Medemblik heeft na de Tweede Wereldoorlog, Pakhuis De Wolff in gebruik genomen als pand voor de plantsoenendienst. De Rijksdienst voor de Monumentenzorg restaureerde het pand in 1981 volledig. Heden ten dage heeft deze overheidsdienst een andere naam, namelijk Rijksdienst voor het Culturele Erfgoed. Pakhuis De Wolff is nu ingericht als woonhuis.

Station Medemblik

Station Medemblik (Mbk) is het eindpunt van de museumlijn (toeristische spoorweg) tussen Hoorn en Medemblik. Deze toeristische spoorweg wordt geëxploiteerd door de Museumstoomtram Hoorn-Medemblik (SHM). Vanuit Medemblik is er vervolgens aansluiting op de toeristische bootdienst richting Enkhuizen. Op deze manier is de historische driehoek tussen Hoorn, Medemblik en Enkhuizen weer rond.

Het stationsgebouw van Medemblik dateert uit het jaar 1886, ligt aan de spoorlijn tussen Hoorn en Medemblik en werd toentertijd geëxploiteerd door de Locaalspoorwegmaatschappij Hollands Noorderkwartier. Station Medemblik werd op drie november 1887 geopend en gesloten voor reizigers op één januari 1936. In de periode van 29 mei 1940 tot 5 januari 1941 is het station en de spoorlijn weer open geweest voor het reizigersvervoer. Tot aan het jaar 1980 heeft er nog goederenvervoer plaatsgevonden van en naar Medemblik.

De SHM voerde de eerste rit naar Medemblik uit op 23 mei 1968. Medemblik is sinds 1969 het eindpunt van de regelmatige stroomtramdienst. De SHM maakt sinds de jaren 70 van de vorige eeuw gebruik van het stationsgebouw en is er ook eigenaar van geworden. Het stationsgebouw van Medemblik staat op de monumentenlijst.

De Herder

In Medemblik staat een stellingmolen, De Herder genaamd. De Herder is een achtkante molen die met riet is gedekt. De Herder is een zogenaamde bovenkruier die in het bezit is van twee koppel maalstenen. Op de plek waar de De Herder staat, stond al eerder een molen. Deze molen werd in 1947 gesloopt omdat hij al lange tijd kapot en buiten werking was. Toen De Herder werd gebouwd in 1989 kon men geen gebruik meer maken van de materialen van de oorspronkelijke molen. Bij de bouw van De Helder zijn echter wel verschillende oude molenonderdelen gebruikt. Zo komt de houten achterkant van een oliemolen die dateert uit 1695. Deze oliemolen werd in Wormer gebouwd en stond in Willeskop. De Herder draait graan, wordt gerund door vrijwilligers en is voor belangstellenden op zaterdagen te bezichtigen.

Kasteel Radboud

Aan de oostkant van haven van Medemblik staat het uit 1288 daterende Kasteel Radboud, een zogenaamde dwangburcht. Graaf Floris de Vijfde van Holland gaf opdracht om Kasteel Radboud te bouwen. Graaf Floris de Vijfde van Holland liet in de provincie Noord-Holland nog veel meer kastelen bouwen. Op deze manier kon hij de kwaadwillende Friezen buiten de deur houden en tegelijkertijd de West-Friezen onder de duim houden. Kasteel Radboud is overigens de enige overgebleven dwangburcht van West-Friesland.

Vroeger was Kasteel Radboud veel groter qua omvang dan nu. Het enige wat nu nog resteert zijn twee woonvleugels, een vierkante toren en een ronde toren. Helaas is de rest van Kasteel Radboud in de achterliggende eeuwen afgebroken. In 1517, tijdens het Tweede beleg van Medemblik, werd Kasteel Radboud door de Friese rebellenlegers van Dijerd Jelckama en Pier Gerlofs Donia belegerd.

Nadat in 1578 de stadswallen in Medemblik werden aangelegd, verloor Kasteel Radboud zijn functie als toevluchtsoord en verdedigingswerk en raakte verder in groot verval. In de 19de eeuw zijn er grote restauraties uitgevoerd aan het kasteel onder leiding van P.J.H. Cuypers en J. van Lokhorst. Dit was de redding van het eeuwenoude kasteel. Kasteel Radboud is nog een tijdje gebruikt als kerk en als kantongerecht.

De Nederlandse Staat werd in 1889 eigenaar van Kasteel Radboud en tegenwoordig valt het kasteel onder de Rijksgebouwendienst. De Nachtwacht van Rembrandt is vanaf 4 september 1939 nog een tijdje ondergebracht in Kasteel Radboud. Uiteindelijk zou het meesterstuk van Rembrandt gedurende de Tweede Wereldoorlog veilig opgeborgen worden in een bunker in de duinen van Castricum.

Kerken

Naast de historische gebouwen zijn er in Medemblik ook verschillende kerken en religieuze gebouwen te bezichtigen zoals de Grote of Sint-Bonifaciuskerk (1404), de Sint-Martinuskerk (1904), het N.H. Domineehuis, een Doopsgezinde schuilkerk (1675), een Gemeentelijke Aula (1666) en een Evangisch-Lutherse Kerk (1650).