Voor een afgevaardigde van de vogelfamilie is het bouwplan van de fuut opmerkelijk. De poten en vleugels van het vliegbeest zijn namelijk zo geconstrueerd dat hij op het land onhandig waggelt en in de lucht een brokkenpiloot is. In het water daarentegen gaat niemand met hem lachen. Vissen zeker niet. Vissen staan namelijk hoog op zijn menukaart en denken aan de fuut te ontkomen door naar grote dieptes af te dalen. Daarmee maken ze echter een fatale fout.
De fuut is namelijk een dodelijke duikboot die onder water gehakt maakt van het vredelievende vissenvolkje. Hoe diep ze ook zitten; de zuurstoftank geeft de fuut namelijk voor vier minuten lucht!
De vogelonderzeeër wordt overigens zelf ook bejaagd, waarbij het gevaar voornamelijk uit de lucht komt. Echter de lange nek van de fuut functioneert als een soort periscoop waarmee hij nauwkeurig roofvogels kan waarnemen. Du moment hij onraad ruikt, duikt hij direct onder het water weg. Buiten het bereik van luchtpredatoren.
Bij de meeste vogelsoorten is het verschil tussen de heren en dames direct duidelijk. Een fazantenhaan bijvoorbeeld is een waar kleurenspektakel. Daarbij steekt het hennetje maar bleekjes af. Sterker nog, zij is de onbetwiste camouflagekampioen die volledig opgaat in haar grauwgrijze omgeving.
Bij futen daarentegen is het verschil tussen de beide geslachten nauwelijks zichtbaar. Er is amper onderscheid te maken op basis van uiterlijkheden of gedragingen. Eenieder die coûte que coûte wil weten wie bij een futenpaartje het mannetje dan wel het vrouwtje is, moet wachten op het moment van paring, een evenement dat minder dan tien seconden duurt!
Voorafgaand aan de kortstondige geslachtsdaad voltrekt zich bij futen een indrukwekkend en uniek baltsritueel. Een paringsdans die zoveel bijzondere aspecten bevat dat er met het grootste gemak een boek over volgeschreven kan worden. Na de uiteindelijke paring vervallen de twee geliefden niet in typische mannen- en vrouwentaken. Nee hoor! Er wordt gezamenlijk een nest in elkaar getimmerd en de eitjes geworden in pendeldiensten uitgebroed. Na enkele weken broeden, bevrijden de kuikens zich uit hun claustrofobische onderkomens.
Nadat een fuutkuiken zich uit zijn ei heeft gewurmd, moet hij gevoed worden om te groeien. Tijdens dit voeren hoeft hij er niet op rekenen dat paps en mams met kakelverse visfilet komen aanzeilen. Geen sprake van; de babyfuut krijgt eerst massa’s veertjes te verhapstukken! Hiermee wordt de maagwand gecoat en hierdoor ondoordringbaar gemaakt voor toekomstige, vlijmscherpe visgraatjes.
Worden de meeste watervogelkuikens nadat zij het levenslicht hebben gezien direct in het diepe gegooid om de nodige zwemvaardigheden op te doen, de fuutjongelingen nemen eerst gemakzuchtig plaats op de rug van hun ouders. De overlevingskansen worden hiermee wel sterk verhoogd, jonge watervogeltjes lopen namelijk enorm veel gevaar. In het water zorgen snoeken en ratten voor dood en verderf en vanuit de lucht staan reigers en andere roofvogels garant voor een ware terreur. Ondanks de veilige watertaxi halen maar enkele fuutjes de eindstreep tot volwassenheid. Eenmaal volgroeid wacht de fuut de volgende uitdaging; de jaarlijkse vogeltrek.
Het leeuwendeel van de futen verlaat in de winter ons landje om er elders warmpjes bij te zitten. Diegenen die in Nederland blijven, zijn vaak te vinden rondom fabrieken die verwarmd koelwater lozen. Bij hen ontbreekt dan de prikkel om de reis te maken naar verre oorden!
