Nee, dit verhaal gaat niet over de pietendiscussie die al jaren in Nederland gevoerd wordt. Het gaat wel over een andere pieterman waar de laatste tijd veel over gesproken wordt. Met name in de kuststreek door onfortuinlijke badgasten. De pieterman waar we het hier over hebben, laat zich niet alleen zien tijdens een paar dagen in december, maar gedurende het hele jaar. Het gaat over een visje, een stekelvisje.
In de ondiepe wateren en op de zandbanken van de Nederlandse kust komen bij tijd en wijle pietermannen voor. De toevoeging bij tijd en wijle is in deze context nogal van belang. Als het warmer weer is, komen ze vaker voor dan tijdens koud weer. Doordat de Noordzee door de klimaatveranderingen steeds warmer wordt, duiken ze dus vaker op langs de Nederlandse kust.
In Nederland komen twee soorten pietermannen voor: de kleine pieterman en grote pieterman. Pietermannen worden ook wel pukkels of puikelaars genoemd. De grote pieterman is zeer zeldzaam. Hij leeft voornamelijk in diep water, dus buiten het gezichtsveld van mensen. De kleine pieterman daarentegen leeft in ondiepere wateren en komt daardoor vaker met mensen in contact.
Pietermannen hebben geen zwemblaas, op het moment dat ze stoppen met zwemmen, zinken ze naar de bodem. En dat is een omgeving waar ze maar al te graag zijn. Waar ze zichzelf ingraven en loeren naar bodemvisjes, kreeftjes en wormpjes. Het vijftien centimeter lange visje graaft zich in en wordt daardoor onzichtbaar voor zwemmers en wandelaars die er per ongeluk in stappen. Dat is een pijnlijke ervaring, want het visje heeft een paar doornige stekels op zijn rugvin.
Als je door een pieterman gestoken wordt, ontstaat een hevige, brandende pijn rondom de steekplaats. De holle stekels van het beestje staan in verbinding met een gifklier. Het is één van de weinige giftige vissen die in de Noordzee voorkomt. Hun wapen tegen mogelijke predatoren is de stekel op hun rug, het weerhoud de rovers ervan om een aanval in te zetten.
De pieterman ligt dus in het zand begraven. Alleen de ogen en de voorste rugvin steken boven het zand uit. Je kunt de steek van een pieterman vergelijken met de steek van een bij. Echter bij sommige mensen kan een allergische reactie optreden en zijn de gevolgen dus ernstiger. Als de strandwacht iemand ziet aankomen met het verhaal gestoken te zijn door een visje, wordt de waterkoker alvast aangezet. Niet om de onfortuinlijke strandgast op een troostend kopje thee te trakteren, maar om het warme goedje over de wond te gooien. Het gif wordt dan geneutraliseerd en de pijn zal verdwijnen. Normaal hebben strandwachten het druk om te voorkomen dat strandgasten te ver in de zee gaan of in gevaarlijke stromingen dreigen terecht te komen. Tegenwoordig zijn ze dus ook druk met de behandeling van gestoken strandgasten!
De grote pieterman is met name in Zuid-Europese landen een ware delicatesse en verdwijnt derhalve vaak op de gril. Aan de kleine pieterman zit te weinig vlees en ontsnapt hij derhalve aan de culinaire interesse van de mensheid. De grootste vijand van de kleine pieterman is kou, daar heeft tie letterlijk een broertje dood aan. Op het moment dat het kwik onder de twee graden Celsius duikt, gaat de kleine duivel direct hemelen. Als Nederland geteisterd wordt door een strenge winter kun je ze dan ook zo van het strand rapen …
