Een vogel die kan kwaken én fluiten en die niet het resultaat is van een slippertje tussen een eend en zangvogel. Rara hoe kan dat? Dat kan heel goed! Kijk maar eens naar de brilduiker. Brilduikers zijn in velerlei opzichten bijzondere eenden te noemen. Als je naar het beest kijkt én zijn gedrag analyseert kun je direct zijn naam verklaren.
Zijn zwarte kop wordt onderbroken door een witte vlek op beide wangen die precies tussen de ogen en snavel is gepositioneerd. Het lijkt hierdoor net alsof het vogelbeest brildragend is. Et voilà, het eerste deel van de naam is verklaard. Overigens hebben de ogen van de brilduiker een hypnotiserende en buitenaardse kleurcompositie; een gitzwarte pupil die omzoomd wordt door een goudgele iris. Ogen die bovendien als knopspeldjes in zijn kop lijken te zijn geprikt. Dit spectaculaire verenkleed is trouwens alleen aanwezig bij de mannetjes, de vrouwtjes zijn veel minder opvallend getekend en hebben een bruine kop.
Brilduikers kunnen een heel pallet aan gedragingen aan de man brengen, waaronder het beroemde duiken. Enerzijds zoekt de brilduiker bij onheil zijn heil onder water en anderzijds is dat ook het gebied waar hij zijn levensmiddelen bejaagt; schelpdieren, garnalen, insectenlarven en andere zoetwaterdiertjes staan op het menu. Willen prooidieren niet ten prooi vallen aan brilduikers dan moeten ze snel afdalen naar een diepte van meer dan vier meter. Dat is ongeveer de grens waar brilduikers nog dood en verderf onder ongewervelden kunnen zaaien. Al met al kunnen brilduikers ruim één minuut onder water duiken, daarna snakken ze naar adem.
Brilduikers behoren zogezegd tot de familie van de eenden. Eendengebabbel heet gekwaak en gekwaakt wordt er doorlopend in de brilduikerswereld; luid gekwaak klinkt er tijdens opstootjes tussen rivaliserende woerden en teder gekwaak als diezelfde woerden vrouwtjeseenden willen bekoren. Als het tot een match komt tussen een mannetje en vrouwtje, kan er aan het nageslacht gedacht worden. De nesten worden gemaakt in een holle boomstammen, waarbij oude nesten van zwarte spechten favoriet zijn. Deze nesten bevinden zich echter vaak op grote hoogte.
De brilduikerskuikens die zich uit de eitjes vechten, moeten derhalve geen last hebben van hoogtevrees. Ze laten zichzelf dan ook gewoon uit de boom vallen om vervolgens achter moeders aan richting het water te waggelen. Sommige Noren, Finnen en Zweden timmeren zelf een nestkast in elkaar en spijkeren deze tegen een boom; deze kunstmatige nesten zijn zeer geliefd bij de brilduikers.
Nesten van brilduikers zul je overigens niet zo snel in Nederland aantreffen, de beesten zijn in ons land voornamelijk doortrekkers en wintergasten. In ons polderlandje overwinteren brilduikers op binnenwateren en langs de kust. Binnen Europa zijn voornamelijk de Scandinavische landen waar de brilduikers broeden, hier vinden ze grote heldere bosmeren waarlangs ze graag hun nesten zoeken én de in elkaar geknutselde nestkasten van de ijverige bovengenoemde Scandinaviërs.
Naast het gekwaak, kunnen brilduikers ook fluiten. Dit is heel bijzonder. Echter dit gefluit komt niet uit hun keeltjes. Het gefluit treedt op als de brilduikers het vertrouwde water verwisselen voor het luchtruim. Tijdens het vliegen, waarbij een snelle vleugelslag wordt gehanteerd, wrijven de slagpennen langs elkaar, hetgeen een fluitend geluid veroorzaakt.
