Alkmaar

Op een klein half uurtje rijden van Julianadorp aan Zee in zuidelijke richting ligt Alkmaar. Met bijna honderdduizend inwoners is de ‘kaasstad’ van Nederland verreweg de grootste stad van de regio. Alkmaar kent een zeer fraaie binnenstad waar de culinaire mogelijkheden onbegrensd zijn. Je kunt er kiezen uit vele restaurants en tal van andere eetgelegenheden. Daarnaast worden in Alkmaar gedurende het hele jaar verschillende culinaire festiviteiten georganiseerd.

Restaurants 

Alle grote fastfoodketens hebben een vestiging in Alkmaar. Dus al je zin hebt in de McDonald’s, Burger King of KFC is dat allemaal mogelijk. Naast deze hamburger- en kipgiganten zijn alle mogelijk denkbare keukens in Alkmaar beschikbaar. Of je nou trek hebt in de Franse, Italiaanse, Spaanse, Mexicaanse, Argentijnse of Griekse keuken, het is allemaal te vinden in Alkmaar. Maar ook als je zin hebt in eenvoudigere (snack)maaltijden is dat mogelijk. In de straten en pleinen van de Alkmaar zijn volop eetcafés, cafetaria’s en shoarmatenten te vinden.

Terrassen

In de zomer lopen de terrassen van Alkmaar vol met de plaatselijke bevolking en toeristen. Het is dan heerlijk in de zon genieten van een drankje, hapje, lunch of diner. Naast het eten en drinken bestaat het terrasleven natuurlijk ook uit het kijken en bekeken worden. Ook op de momenten dat het buiten wat kouder begint te worden, is het toch mogelijk om op een terras te gaan zitten. De horecaondernemers van tegenwoordig gebruiken namelijk straalkachels waardoor de gasten er buiten toch nog warmpjes bijzitten onderwijl ze aan het eten en drinken zijn.

IJssalons

Als de temperatuur buiten stijgt, begint iedereen trek te krijgen in een verfrissend ijsje. In Nederland zijn meer dan zevenhonderd ijssalons die het lekkerste (Italiaanse) ijs verkopen. Uiteraard kent Alkmaar verschillende ijssalons waar je van talloze ijssoorten kunt snoepen. Tegenwoordig zijn er honderden verschillende ijssmaken op de markt zoals watermeloen, vanille, tiramisu, stroopwafel, peer, appel, citroen, perzik of malaga.

Kaasmarkt

Liefhebbers van kaas moeten naar Alkmaar togen om daar de wereldberoemde Alkmaarse kaasmarkt te bekijken. De kaasmarkt van Alkmaar vindt plaats vanaf de eerste vrijdag van april tot en met de eerste vrijdag van september, elke vrijdagochtend tussen 10.00 en 12.00 uur. De Alkmaarse kaasmarkt is een enorme toeristische trekpleister en trekt ook veel buitenlandse toeristen. De uitleg over het reilen en zeilen op de kaasmarkt wordt dan ook in vijf verschillende talen gegeven, namelijk het Nederlands, Duits, Engels, Frans en Spaans. Tijdens de kaasmarkt zijn er vier verschillende ploegen die zich bezighouden met de aan- en afvoer van Goudse kazen. Deze ploegen zijn te herkennen aan de kleur van het lint dat om de strooienhoeden wordt gedragen.

Op het waagplein worden de kazen geproefd, gekeurd, gewogen en uiteindelijk verkocht. Op een berry (draagbaar) worden per keer acht kazen aangevoerd door twee kaasdragers. Het totale gewicht van de kazen en de berry bedraagt rond de honderdzestig kilogram. Naast de kaasmarkt van Alkmaar zijn er in Nederland nog vier andere kaasmarkten; die van Woerden, Gouda, Hoorn en Edam. De kaasmarkten van Hoorn en Edam zijn evenals die van Alkmaar, toeristische demonstraties en reconstructies van vroegere tijden. In Woerden en Gouda daarentegen wordt nog echt gehandeld tussen de kaasboeren uit de omgeving.

Kaas 

Bij de bereiding van kaas worden de vaste delen in de melk gescheiden van het vocht. Onder de vaste delen van de melk worden eiwitten, vetten en mineralen verstaan. Bij de bereiding van kaas wordt stremsel, zuursel en zout toegevoegd. Kaas bevat dierlijk vet, dierlijk eiwit, calcium, vitamine A, vitamine B en vitamine D. Het toevoegen van stremsel en zuursel aan de melk behoort tot de eerste stap bij de bereiding van kaas. Als gevolg hiervan gaan de eiwitten (met name caseïne) in de melk samenklonteren ook wel coaguleren genoemd. Bij dit proces wordt het vet en het vocht ingesloten. Op deze manier ontstaat het zogenaamde wrongel. De melkzuurbacterie Lactococcus is het micro-organisme dat in het zuursel zit. Jonge dieren zijn de leverancier van het stremsel. Dit wordt uit hun maaginhoud gehaald.

De wrongel wordt verzameld en in een vat gedaan om daar verder samengeperst te worden. Daarna wordt de wrongel in een pekelbad (zout water) gedompeld. Op deze manier dringt zout de kaas binnen hetgeen de korstvorming, smaakvorming, houdbaarheid en de stevigheid ten goede komt. De kaas die in de fabriek wordt gemaakt, verblijft langer in het pekelbad dan de kaas die op een ambachtelijke manier wordt bereid. Op deze manier verliest de kaas meer vocht en wordt bovendien zouter. Nadat de kaas het pekelbad heeft verlaten, is hij nog slap en bezit nog heel weinig smaak. Om steviger te worden en meer smaak te verkrijgen, moet de kaas rijpen. Het rijpen van kaas duurt tussen de 4 weken en 1 jaar. Tes te langer een kaas rijpt, des te meer smaak de kaas verkrijgt, er komen dan namelijk meer aroma’s vrij.

Er zijn verschillende begrippen om de duur van de rijpingstijd van kaas aan te geven: jonge kaas (4 weken), jong belegen (tussen 8 weken en 10 weken), belegen (tussen 16 en 18 weken), extra belegen (tussen 7 maanden en 8 maanden), oude kaas (tussen 10 maanden en 12 maanden) en overjarige kaas (12 maanden of meer). De gaten die tijdens het rijpingsproces in de kaas ontstaan, worden veroorzaakt door uitzetting van het zogenaamde laatgas. De kazen die in Nederland worden bereid, bevatten doorgaans weinig gaten. Sommige kazen worden met behulp van schimmels gemaakt zoals blauwschimmelkaas en witschimmelkaas. Bij blauwschimmelkaas worden de schimmels door de kazen heen gebracht en bij witschimmelkaas worden de schimmels op de kaaskorsten aangebracht. Er worden ook verschillende specerijen en kruiden gebruikt om kazen specifieke smaken te geven zoals fenegriek, brandnetel, bieslook, rucola, pesto, sambal, mosterd, kruidnagel en komijn.

Om 1 kilogram kaas te maken, wordt 10 liter melk gebruikt. In Nederland wordt jaarlijks meer dan 660 miljoen kilogram kaas geproduceerd. Het grootste deel hiervan wordt in grote fabrieken gemaakt. Nederland exporteert jaarlijks meer dan 498 miljoen kilogram kaas. Het leeuwendeel van de export vindt plaats naar Duitsland, gevolgd door België en Frankrijk. Nederlanders eten gemiddeld 14,6 kilogram kaas per jaar per hoofd van de bevolking. De gehele Nederlandse bevolking eet derhalve jaarlijks 248 miljoen kilogram kaas.