Vogelspotten

Vogelspotters komen in Julianadorp aan Zee ruimschoots aan hun trekken. Aan de ene kant is het badplaatsje gezegend met een duin- en strandlandschap waar het het komen en gaan is van kust- en zeevogels. Aan de andere kant ligt Julianadorp aan Zee ingebed in een landschap van polders wat een onweerstaanbare aantrekkingskracht uitoefent voor allerlei andere vogelsoorten. Vliegtuigspotters togen naar Schiphol om daar met een verrekijker en camera zoveel mogelijk ‘ijzeren vogels’ waar te nemen en op de gevoelige plaat vast te leggen. Weilanden en bossen zijn voor vogelspotters daarentegen dé terreinen waar zij hopen op ontmoetingen met zeldzame gevleugelde vrienden. Vliegtuigspotters lopen nog wel eens het risico om achter de tralies te verdwijnen als ze in Verweggistan per ongeluk een geheim vliegtuig fotograferen.

Vogelspotters daarentegen hoeven nimmer bevreesd te zijn. Top-secret-vogels bestaan namelijk niet. Alhoewel … Tijdens verschillende wereldconflicten vlogen er postduiven over de vijandelijk linies heen met zeer belangrijke boodschappen. Zo is ‘GI Joe’ de naam van de beroemdste postduif van de Tweede Wereldoorlog. Door de inzet van deze bonte doffer werd een bombardement voorkomen en daarmee het leven van meer dan duizend Engelse militairen gered. Liefhebbers van vogels, en dan bedoel ik niet de culinairen onder ons die gevogelte op de gril kieperen, laten zich overigens niet graag het stempeltje vogelspotters opdrukken: zij spreken liever van vogelaars.

Kustvogels

Iedereen die een strandwandeling maakt in Julianadorp aan Zee zal sowieso meeuwen zien. Meeuwen zijn de meest voorkomende kustvogels van Nederland. Met een beetje geluk kom je oog in oog te staan met de grote mantelmeeuw. Met een vleugelspanwijdte van ongeveer 1,5 meter is het de grootste meeuwensoort ter wereld. De grote mantelmeeuw overwintert in ons polderlandje, maar legt er nimmer zijn eitjes. In totaal zijn er 102 verschillende soorten meeuwen beschreven. Meeuwen zijn over het algemeen middelgrote tot grote vogels. De kleur van meeuwen is meestal grijs of wit. Daarnaast hebben ze meestal zwarte tekeningen op hun kop en snavel. De roep van meeuwen is onmiskenbaar: een schellend en krijsend geluid. Verder bezitten meeuwen een lange, stevige snavel en zijn de poten voorzien van zwemvliezen.

De meeste meeuwen zijn vleeseters en doen zich derhalve tegoed aan levende en dode dieren. Krabben en vissen prijken bovenaan de menukaart van meeuwen. Meeuwen zijn echte kustvogels die zich niet ver op zee óf ver in het binnenland laten zien. De enige uitzondering hierop vormen de drieteenmeeuwen. Kleine soorten meeuwen krijgen na 2 jaar hun volwassen verenkleed. Grote soorten meeuwen krijgen pas na 4 jaar hun volwassen verenkleed.

Als meeuwen gaan broeden, doen ze dat in grote kolonies. Kolonies waar veel drukte en lawaai heerst. Het broedsel bestaat uit twee of drie eitjes. Eitjes die bovendien gespikkeld zijn. Meeuwen gebruiken voor de bouw van hun nest plantaardig materiaal. Meeuwen zijn nestvlieders. Als de meeuwenkuikens uit hun ei kruipen, zijn ze donzig en kunnen direct lopen. Grote meeuwen zijn bijzondere wezens; ze zijn nieuwsgierig én intelligent. Ze hanteren complexe communicatiemethodes en leven in sterk ontwikkelde sociale structuren. Sommige meeuwen, waaronder zilvermeeuwen, kunnen zelfs bepaalde voorwerpen als gereedschap gebruiken.

Heel veel meeuwsoorten hebben zich aangepast aan het menselijke milieu. Ze zijn voor de duvel niet bang. Iedereen die weleens met de boot naar Texel is geweest, herkent het beeld wel van hondsbrutale meeuwen. Als je op het dek van de veerboot een frietje aan het eten bent, moet je erop beducht zijn dat meeuwen zo af en toe een patatje mee-eten. Ook als je stukje brood overboord kiepert, zal dit het water niet raken, vliegensvlug duiken dan meeuwen het brood achterna en pakken het nog net voordat het contact maakt met het wateroppervlak. Het is een fraai gezicht om dit gedrag waar te nemen! Meeuwen kunnen overigens heel oud worden, zo hebben zilvermeeuwen een levensverwachting van een halve eeuw.

De grote stern is een andere kustvogel die weleens opduikt in Julianadorp aan Zee. Door zijn zwarte kuif is het een onmiskenbare vogel. Grote sterns broeden volop aan de Nederlandse kust: bij voorkeur op stranden, schorren of schelpenbanken. Texel is één van de plekken waar ze massaal voorkomen. Op het menu van de grote stern staan haringen, zandspieringen, smelten en sprotten.

Zeevogels

De grote mantelmeeuw is een grote jongen, maar het niet de grootste vogel die zich in de territoriale wateren van Nederland laat zien. Die eer is weggelegd voor de jan-van-gent! Met een vleugelspanwijdte van meer dan 2 meter laat deze ultieme zeevogel de grote mantelmeeuw letterlijk in zijn schaduw staan. Deze grote vleugels zijn hard nodig om het 3 kilogram wegende beest in de lucht te houden. De jan-van-gent hangt uiteraard niet altijd in de lucht. Als hij met zijn scherpe ogen een visje ziet, laat hij zich van grote hoogte naar het wateroppervlak storten, waarbij het streepje van de snelheidsmeter voorbij de 100 kilometer per uur schuift.

Zeevogels broeden niet aan de Nederlandse kust. Zij bouwen liever hun nestjes op de rotskusten van Schotland, Engeland en Noorwegen. Maar zo nu en dan broeden ze wél in Nederland: niet aan wal, maar op de booreilanden en windmolens die in het Nederlandse deel van de Noordzee liggen! In dit deel van de Noordzee staan inmiddels meer dan honderdvijftig olieplatforms en honderden windturbines.

Vogelen

Als je vogels bekijkt, benoemt, telt, inventariseert en onderzoekt, ben je aan het vogelen. Mensen die zich beroepsmatig of hobbymatig met vogelen bezighouden, worden vogelaars, vogelspotters of (amateur)ornithologen genoemd. Als je goed wilt vogelen zijn een paar dingen noodzakelijk: een verrekijker, een vogelgids en een uitstekend waarnemingsvermogen. Vogelen werd al populair in de 19de eeuw. In de 19de eeuw ontstonden er in de wereld steeds meer organisaties van mensen die verstand hadden van vogels: vogelkundigen. Ook Nederland had zo’n club: de Nederlandse Ornithologische Vereniging. In de 20ste eeuw kwamen er steeds meer vogelgidsen op de markt. Vroeger werd er voornamelijk door mannen naar vogels gekeken, heden ten dage is het ook een hobby die door vrouwen wordt opgepakt. De uitrusting van een vogelaar bestaat uit de volgende onderdelen: vogelboek, vogelgids, vogeldagboek, verrekijker, telescoop, vogelvoer, cd-speler, mp3-speler en een pocket-pc of smartphone. Deze pocket-pc of smartphone kan gebruikt worden als kaart, navigatiehulpmiddel, camera, vogelgids en vogelgeluidengids.