Kitesurfen

Tegenwoordig zie je in Nederland steeds meer kitesurfers. Ze varen op binnenwateren, riviermondingen, de Waddenzee en de Noordzee. Ook voor de kust van Julianadorp aan Zee zijn ze vaak te spotten. Kitesurfen is de snelst groeiende watersport ter wereld. Mondiaal zijn er meer dan een kwart miljoen kiters. Nederland telt ruim 11.000 mensen die verslingerd zijn aan deze adrenaline opwekkende sport.

103 kilometer per uur

Kitesurfers staan op een kleine surfplank en laten zich voorttrekken door een kite (vlieger). Het is feitelijk een variant van het windsurfen. Door het lifteffect van de kite kunnen beoefenaars van de sport heel hoog springen. Mensen die aan kitesurfen doen, worden kiters, kitesurfers of kiteboarders genoemd. De vlieger wordt bestuurd door een bar die via vliegerlijnen (15 tot 30 meter lengte) verbonden is met de vlieger. Hoe korter de lijnen, hoe sneller het stuurgedrag. Daarbij is een trapeze nodig om langere tijden met de krachten van de vlieger te kunnen kiten. Door de kracht van de wind op de kite wordt de kiter op een board van 1,20 tot 1,60 meter voortgetrokken op het water.

Kitesurfers kunnen zeer hoge snelheden ontwikkelen. Op 12 oktober 2010 werd de magische grens van 100 kilometer per uur doorbroken door de Franse kiter Alex Caizergues (100,19 kilometer per uur). Drie jaar later verbeterde hij zijn eigen record naar 103 kilometer per uur. Nederland is een uiterst geschikt land voor de kitesurfsport, dankzij het wisselvallige weer zijn er namelijk veel dagen dat men kan genieten van de wind en het water. Het is niet voor niets dat de Nederlandse kiters moeiteloos meedraaien met de wereldtop. Vaak wordt gedacht dat kitesurfen alleen is weggelegd voor adrenalinejunks. Echter door de ontwikkeling van betere veiligheidssystemen en het gemak waarmee een kite te besturen valt, is de sport voor iedereen toegankelijk geworden.

Soorten kites

Bij het kitesurfen worden twee soorten vliegers gebruikt: Tube-kites en Foil-kites.

Tube-kites

Tube-kites (LEI-kites: Leading Edge Inflatable-kites) zijn de meest gebruikte vliegers. Ze verkrijgen hun stevigheid door een oppompbaar frame, dracon (polyester doek) aan de buitenkant en bladders (opblaasbare kunststof drijflichamen) binnenin. Hierdoor blijven deze vliegers op het water drijven en zijn ze gemakkelijk herstartbaar. Er bestaan verschillende type Tube-kites: C-kites, Bow-kites, SLE-kites (Supported Leading Edge-kites), Delta-kites en Hybride-kites. Bij de meeste Bow-kites worden, behalve door het opblaasbare frame, ondersteunt door bridles, stukjes lijn om de vorm van de leading edge te bewaren. Door de bridles hebben ze meestal een grotere veiligheid omdat ze dan beter de wind kunnen lozen.

Door het loslaten van de stuurstok (bar) verliezen ze direct de meeste kracht: de zogenaamde depower (de-power). Nadeel is dat ze minder direct aanvoelen dan een C-kite die directe verbinding met zijn lijnen heeft. Extra veiligheid is het veiligheidssysteem ‘safety quick release’ om je los te koppelen van de power. SLE-kites en Delta-kites zijn de meest gebruikte kites bij beginners en gevorderden. In freestyle en golfrijden zie je nog regelmatig C-kites. C-kites zijn snel en direct met minder comfort (minder depower).

Foil-kites

Foil-kites zijn vliegers die zichzelf met lucht vullen, net zoals parachutes dan doen. Dankzij ingenieuze terugslagventielen kan er toch geen water in de vlieger komen na een crash. Er zijn twee types Foil-kites: de vliegers van Flysurfer, die sterk op parachutes lijken, plat en met toming (een verzameling van touwen die de vlieger met de lijnen verbindt) en de Foil-kites van Peter Lynn. Deze hebben geen bossen toming. Ze hebben net als de Tube-kites een boogvorm. Tussen deze twee typen kites zijn grote verschillen: elk type kite heeft zijn eigen karakteristieke eigenschappen.

Soorten boards

Bij het kitesurfen worden drie soorten boards gebruikt: Twintips, Waveboards en Mutants.

Twintips

De Twintip is verreweg de meest gebruikte board door kitesurfers. Twintips zijn planken met twee vaarrichtingen waarbij de staart (tail) gelijk is aan de neus van het board. Je hebt dus twee voetbanden waar je continu in blijft staan. Het veranderen van de vaarrichting (gijpen) is zo veel gemakkelijker omdat je niet hoeft over te stappen. Aan beide uiteinden zitten twee of drie vinnen (meestal twee vinnen aan ieder uiteinde). De vindiepte varieert van 3 tot 7 centimeter. De lengte van een beginnersboard is zo’n 130 tot 150 cm, voor de geoefenden zijn de maten tussen de 110 en 140 cm lang en tussen de 36 en 42 cm breed.

De meeste kiters varen op een board met een lengte van ongeveer 130 cm. Vroeger werden er veel kleinere boards gebruikt door ervaren kitesurfers omdat ze nog voor de ‘old school tricks’ gingen. Dit zijn trucjes waarbij de kitesurfer voor zo hoog en ver mogelijk gaat. Nu varen de meeste kiters ‘new school’ en dan is een board van rond de 130 cm perfect. Door het grotere formaat is het makkelijk om te springen zonder hulp van de vlieger.

Waveboards

De Waveboard (Directional, Kitesurfboard) is afgeleid van het golfsurfen. Het zijn planken met of zonder voetbanden en meestal met drie vinnen op de achterzijde en twee voetbanden. Deze boards geven het beste surfgevoel en lopen zeer hoog aan de wind door de relatief grote vinnen in vergelijking met de Twintips. Waveboards zijn meestal niet geschikt om hard mee te landen omdat ze een lichte bouwwijze hebben. Ze zijn dus puur voor het golfrijden. De maten liggen tussen de 150 en 180 cm. Je kan een maat kleiner nemen dan met een Twintip. Het is een standaardboard die bijna iedereen gebruikt.

Mutants

De Mutants zijn planken waarbij je zoals een surfboard of windsurfboard een voorkant en een achterkant hebt. Aan de achterkant zitten twee tot vier grote vinnen van 7 tot 14 cm. Mutants hebben aan de voorzijde ook nog kleine vinnen om zo gemakkelijker fakie te kunnen surfen. De lengte ligt tussen de 120 en 150 centimeter. Bekende merken boards zijn: Brunotti, Kite-Wave Boarders, Airush, Cabrina kites, Flexifoil, Liquid Force, Carved, F-One, Naish, Nobile, Northails, North Kiteboarding, Best kites, Slingshot, Gaastra en Prolimit.

Stunts

Er bestaan enorm veel stunts in het kitesurfen: handle passes, kiteloops, graps, boardoof, et cetera. De meeste stunts berusten op twee gelijkwaardige principes om met je plank van het wateroppervlakte te geraken. Bij een basisjump surft men met een constante snelheid loodrecht op de windrichting. Waarna men de kite de richting opstuurt waarvan men vandaan kwam. Hierdoor ontstaat spanning op de lijnen en wordt men in de lucht getrokken. Tijdens de zweefperiode stuurt men de kite recht naar boven om rustig te kunnen landen. De tweede manier om te jumpen noemt men pop-up. Hierbij gebruikt men de flexibiliteit van het board om te jumpen. Ook bij de pop-up vaart men een constante snelheid loodrecht op de wind. Men buigt door de knieën en stuurt het board tegen de windrichting in. Hierdoor ontstaat er een korte zweefperiode waarin men stunts of tricks kan uithalen.

Gevaren

Kitesurfen wordt gerekend tot de extreme sporten. Je kan met een kite metershoge sprongen maken en een snelheid van meer dan 80 kilometer per uur bereiken. Om ongelukken te voorkomen is het belangrijk om eerst kitesurflessen te volgen voordat je zelf de sport gaat beoefenen. De meeste ongelukken komen dan ook door onervaren kiters en voornamelijk op het strand. Kitesurfen is echter zo gevaarlijk als je het zelf maakt. Door de evolutie van de kitesurfsport zijn de veiligheidssystemen erg goed ontwikkeld, ongelukken door getrainde kiters zijn uitzonderlijk. Waait het harder dan 46 kilometer per uur dan heeft een beginnersles weinig zin. Het is ook niet verstandig om onder dit soort omstandigheden zelf te gaan oefenen. De weersomstandigheden hebben een grote invloed op de veiligheid van de sport. Elke kitesurfer die veilig het water opgaat, zal op de hoogte moeten zijn van de actuele weervoorspellingen.

Veiligheidssystemen 

In de loop van de tijd zijn er verschillende veiligheidssystemen ontwikkeld die het kiten een stuk veiliger hebben gemaakt. Zo hebben veel moderne C-shapes vijf lijnen. De 5de lijn geeft een goede depower als je in nood de ‘safety quick release’ activeert.

Op elk moment is de kitesurfer in staat de kracht grotendeels uit zijn kite te doen verdwijnen, daardoor gaat de kite plat op de grond of op het water liggen met de kracht op één lijn (de 5de lijn). Daarnaast is de 5de lijn bij grote kites, die in het water zijn gevallen, heel handig om de kite te kantelen voor de herstart. Bow-kites herstarten door hun vorm al gemakkelijk vanaf het water en hebben vaak een ander veiligheidssysteem. Omdat de kans dat je als kiter je board verliest tamelijk groot is, vooral bij minder ervaren kiters, zijn er mensen die met een boardleash (touwtje) varen.

Dit kan wel gevaarlijk zijn omdat je daardoor je plank tegen je hoofd kunt krijgen. Het is daarom altijd verstandig om een helm te dragen als je het water opgaat. Eén van de veiligste manieren om je board naar je toe te krijgen is de Go-Joe. De Go-Joe is een opgeblazen tube, in de vorm van een vierkant, dat op de plank zit vastgeschroefd. Men heeft hier tijdens het varen geen last van. Wanneer je je board kwijtraakt, blijft het altijd met de bovenkant naar boven drijven, is van veraf goed zichtbaar én drijft sneller downwind naar je toe.