Iedereen die weleens zijn vakantie heeft doorgebracht in de Caribische archipel herkent het beeld wel. Al wandelend over het hagelwitte strand van een of ander bounty-eiland stuit je plotseling op een afgezet gebied. In eerste instantie is het niet helemaal duidelijk waarom er een lint getrokken is om een paar vierkante meter strandzand, maar gelukkig geeft het bijbehorende bordje tekst en uitleg.
Zeeschildpadden!
Niet dat daar een paar zeeschildpadden het strand claimen en in de zon zitten te bakken. Weliswaar zijn alle (zee)schildpadden koudbloedige dieren, die regelmatig onder de stralenregen van de koperen ploert moeten plaatsnemen om de inwendige thermostaat op de juiste temperatuur te houden, echter zeeschildpadden zijn een uitzondering. Omdat zij doorlopend aan het peddelen zijn, komt er al voldoende warmte vrij om hun noodzakelijke levensprocessen aan de praat te houden.
Nee, moeder de zeeschildpad heeft besloten om op het strand haar eieren af te zetten. Het enige moment in het leven van een zeeschildpad dat zij met haar zwempoten niet zwemt maar kruipt, is als zij op het strand een nest uitgraaft en daar een honderdtal eieren inlegt. En waarschijnlijk stond de strandafzetting vorig jaar op exact dezelfde plaats; zeeschildpadden leggen namelijk hun eitjes op precies dezelfde locatie waar ze zichzelf ook uit het eierhuisje hebben gebeiteld.
Zeeschildpadden graven geen kuilen in de Nederlandse stranden, maar ook in ons polderlandje zijn bij tijd en wijle strandafzettingen op te tekenen. Dat is op het moment dat dwergsternen besluiten om over het nageslacht na te denken. De dwergstern is de kleinste sternensoort van Nederland. Het vogelbeest is niet veel groter dan een merel en heeft een lange rode snavel met een karakteristieke zwarte punt.
Ondanks het feit dat de dwergstern klein van postuur is, is zijn dapperheid groot. Het zijn namelijk fladderaars die durven te broeden op plaatsen waar andere vogels hard van wegvliegen. De dwergstern is een echte koloniebroeder die het liefst haar eitjes op een strand, zandbank of schelpenbank legt. Dat zijn weliswaar idyllische locaties, maar wel met torenhoge risico’s.
Op de eerste plaats spelen daar de onberekenbare weerselementen een grote rol. Zo worden tijdens voorjaarsstormen in de Noordzee de golven hoog opgezweept en vinden er overstromingen plaats waardoor de legsels worden weggespoeld. Als de broedkolonie hiervan bespaard blijft, kunnen de weergoden nog meer treitergedrag vertonen. Omdat op het strand geen beschutting is, kunnen de kuikens vernikkelen van de kou als bij een gure wind een temperatuurdaling wordt ingezet.
Naast het feit dat je op het strand kwetsbaar bent voor het weer, heeft het nog een tweede nadeel: landroofdieren. Voor vossen, bunzings en ratten zijn de eieren en broedende dwergsternmoeders een makkelijke en smakelijk maaltijd. Maar ook andere vogelsoorten als meerkoeten vormen een regelrecht ramp voor een broedende dwergsternkolonie. Zij rollen alle dwergsterneieren richting hun eigen nesten waar vervolgens de meerkoetkuikens zich onbeperkt te goed kunnen doen aan de gestolen eieren.
En tenslotte de mens. Er zijn in Nederland helaas nog maar weinig stukken strand waar het rustig is. Langs de gehele vaderlandse kust vindt tegenwoordig massarecreatie plaats. Als een dwergsternkolonie ondanks dat toch ergens neerstrijkt om massaal te gaan nestelen, grijpt de plaatselijke strandbeheerder wijselijk in. Het stuk strand wordt netjes afgezet met lintjes en infobordjes. Op deze manier wordt voorkomen dat de nestjes vertrapt worden door roekeloze strandwandelaars of dat loslopende viervoeters zich vergrijpen aan de eitjes.
